Türkiye'nin deprem riski taşıyan şehirlerinin başında gelen İstanbul'da, eski ve depreme dayanıksız binaların yeniden inşa edilmesi hayati bir gereklilik haline gelmiştir. Büyük ölçekli kentsel dönüşüm projelerinin yanı sıra bireysel bina dönüşümü de İstanbul'da yaygın olarak tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle riskli yapı tespiti yapılan binaların sahipleri, binasını yenileyerek güvenli hale getirmek istemektedir. Ancak, bu süreç gerek maliyet gerekse bürokratik işlemler açısından dikkatli planlanması gereken bir süreçtir.
Bireysel Bina Dönüşümünün Maliyeti
İstanbul'da bireysel bina dönüşüm sürecine girecek bir binanın inşaat maliyetleri, güncel piyasa koşullarına göre metrekare başına ortalama 30.000 TL civarındadır. Bu maliyet; temel inşaat giderleri, mühendislik hizmetleri, işçilik ve malzeme fiyatlarını kapsamaktadır. Örneğin, 1000 m²'lik bir binanın yeniden inşası ortalama olarak 30 milyon TL’ye mal olmaktadır.
Bununla birlikte, bu maliyetlerin karşılanması için çeşitli teşvikler ve destekler sunulmaktadır. Bunların başında "Yarısı Bizden" kampanyası gelmektedir.
"Yarısı Bizden" Kampanyası ile Bina Yenileme
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hayata geçirilen "Yarısı Bizden" kampanyası, İstanbul'daki depreme dayanıksız binaların dönüşümünü hızlandırmayı amaçlamaktadır. Kampanya kapsamında:
- Her bağımsız bölüm için 700.000 TL hibe desteği sağlanmaktadır.
- 700.000 TL uygun faizli kredi imkânı sunulmaktadır.
- 100.000 TL taşınma desteği ile mal sahipleri ve kiracılar desteklenmektedir.
Örneğin, 10 bağımsız bölümlü bir bina ele alındığında:
- Toplam hibe tutarı: 7.000.000 TL
- Toplam kredi desteği: 7.000.000 TL
- Taşınma yardımı: 1.000.000 TL
Bu desteklerle birlikte, 14 milyon TL’si devlet tarafından finanse edilen bir projede, geri kalan maliyet bina sahipleri tarafından karşılanmalıdır. 10 dairelik bir binada, inşaat maliyeti ortalama 30 milyon TL olduğunda, bina sahiplerinin kendi cebinden karşılaması gereken tutar yaklaşık 16 milyon TL olacaktır.
Bireysel bina dönüşümünde en büyük zorluk, kalan maliyetin nasıl finanse edileceği konusudur. Genellikle bina sahipleri müteahhit ile kat karşılığı anlaşma yaparak maliyet yükünü hafifletmeyi tercih etmektedir. Ancak, arsa değeri düşük olan bölgelerde bu model her zaman avantajlı olmayabilir.
Bireysel Dönüşümün Avantajları ve Zorlukları
Avantajlar:
- Yeni ve depreme dayanıklı bir bina elde edilir.
- Bina sahipleri kendi isteklerine göre yapı tasarımına karar verebilir.
- Kampanyalar ve devlet teşvikleri mali yükü azaltabilir.
Zorluklar:
- Kalan maliyetin finansmanı bina sahipleri için büyük bir yük olabilir.
- İnşaat sürecindeki fiyat dalgalanmaları ve işçilik maliyetleri projeyi zorlaştırabilir.
- Bina sakinleri arasında fikir birliği sağlanması zor olabilir.
Sonuç
İstanbul'da bireysel bina dönüşümü, özellikle riskli yapılar için kaçınılmaz bir süreçtir. "Yarısı Bizden" kampanyası gibi devlet destekleri ile bina sahipleri için dönüşüm süreci daha erişilebilir hale getirilmiştir. Ancak, geriye kalan maliyetlerin nasıl finanse edileceği iyi hesaplanmalı ve sürecin tüm aşamaları detaylı şekilde planlanmalıdır. Uzman desteği alarak ve uygun finansman modellerini değerlendirerek bu sürecin en verimli şekilde yönetilmesi mümkündür.